Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) Takıntı Hastalığı
Kontrol edemediğiniz, yinelenen ve stres yaratan düşünceler, korkular veya görüntüler sebebiyle huzursuz oluyorsanız; bizden destek alabilirsiniz.
Kendinizde obsesif kompulsif bozukluk belirtileri olup olmadığını incelemek ve obsesif kompulsif bozukluğunun nelere sebep olabileceğini öğrenmek için sayfamızı inceleyebilir ya da hemen bizimle iletişime geçerek ilk randevunuzu alabilirsiniz.
Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) Nedir?
Obsesif kompulsif bozukluk (OKB), bireylerin devamlı yineleyen obsesyon olarak adlandırılan düşüncelerine ve dürtülerine bu duruma takiben bu dürtü ve düşüncelerin bireyleri oldukça rahatsız etmesi sebebiyle, sıklıkla obsesif düşüncelerini rahatlatabilmek amacıyla sergiledikleri ve kompulsiyon olarak tanımlanan devamlı yinelenen davranışlarla kendini gösteren bir ruh sağlığı bozukluğudur.
Obsesif kompulsif bozukluk (OKB) bulunan bireylerde obsesif düşüncelerin yani bireylere oldukça rahatsızlık veren tekrarlayıcı düşünce ve dürtülerin, bireylerin kendi kontrolleri dışında meydana geldikleri ifade edilmektedir. OKB hastalığı bulunan pek çok bireyin zihinlerine istemsizce gelen ve oldukça rahatsız edici olan dürtü ve düşünceleri saçma ve mantık dışı bulmalarına karşılık obsesyon adı verilen bu dürtü ve düşünceleri zihinlerinden atamadıkları belirtilmektedir.
Obsesif kompulsif bozukluk ile (OKB) ilgili yapılan bir çok araştırma sonuçlarına göre, OKB belirtileri bulunan kişilerin zaman zaman yoğun anksiyete (kaygı) yaşayabildikleri ifade edilmektedir. Ayrıca, obsesif kompulsif bozukluk (OKB) bulunan bireyler yineleyen obsesif düşünceleri ve kompulsiyon adı verilen tekrar edici davranışları sebebiyle yaşamlarının pek çok farklı alanlarında zorluklar yaşayabilecekleri belirtilmektedir. Tüm bu bilgilere ek olarak, OKB hastalığı yetişkinlerde olduğu kadar çocuk ve ergenlerde de görülebildiği belirtilmektedir.
Çocuk ve ergenlerde görülen obsesif kompulsif bozukluk (OKB) ise kalıplaşmış davranışlar gibi birtakım davranışların karakterize olduğu bir sorunu işaret eder. Kalıplaşmış davranışlara örnek olarak, yoldaki çizgilere basmadan yürümeye çalışmak, belirli sayılar kadar el yıkamak, yolun ya hep sağ veya hep sol tarafından yürümek, nesne ve objeleri zihninden saymak gibi sürekli olarak yapılan ritüelleşmiş davranışların olabileceği belirtilmektedir.
Obsesif kompulsif bozukluk (OKB) bulunan bireylerde obsesif düşünceler ve onlara eşlik eden kompulsiyonların eş zamanlı olarak görülebildiği ifade edilmektedir. Fakat yapılan araştırmalara göre çocuklarda bu durumun yetişkinlerden daha farklı olduğu belirtilmektedir. Obsesif kompulsif bozukluk (OKB) bulunan çocuklarda kompulsiyonlar yani obsesyonlarını rahatlatmak adına yaptıkları davranışların daha sık gözlemlenebildiği ifade edilmektedir.
Ayrıca, OKB hastalığı ile ilgili yapılan araştırma bulgularına göre, çocuklarda zaman zaman yalnızca kompulsiyonların gözlemlenebildiği belirtilmektedir. Tüm bu bilgilere ek olarak, yapılan çalışmaların ışığında obsesif kompulsif bozukluğa (OKB) sahip bireylerde çoğunlukla birbirlerinden farklı obsesyonların ve kompulsiyonların görüldüğü ifade edilebilmektedir. Her bir bireyde birbirlerinden farklı içeriğe sahip obsesyonların ve bu obsesyonları takip eden kompulsiyonların görülebildiği belirtilmektedir.
Obsesif Kompulsif Bozukluk, her yaş aralığında görülmesi ve oldukça yaygın olması ile dünyada milyonlarca insanın gündelik hayatında ciddi sorunlar yaşamasına sebebiyet veren bir psikiyatrik bozukluktur. Genellikle ergenlik veya erken yetişkinlik döneminde başlar ve yakınmalar git gide artış gösterir. Yaşanan stres ise git gide büyümekte ve kişinin hayatını oldukça ciddi şekilde etkilemektedir.
Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) Belirtileri
Obsesif kompulsif bozukluk bulunan bireyler, obsesyon (takıntı) ve kompulsiyon (zorlantı) yakınmalarını beraber yaşayabileceği gibi sadece obsesif düşüncelerinin sebep olduğu yakınmaları veya sadece kompulsif (zorlantı) davranışların sebebiyet verdiği yakınmaları da yaşayabilirler. OKB belirtileri bulunan bireylerin aile, iş ve özel yaşamları bozukluğun yarattığı stresten çok ciddi derecede etkilenmektedirler.
OKB belirtileri olan kişiler mikropların sebep olacağı pislenmekten korktukları için gün içerisinde birçok kez ellerini yıkamak veya yaşadıkları yerin her santimetresini takıntılı bir biçimde temizlemek gibi belirtiler gösterebilirler. OKB hastalığı içerisinde bir tür olan biriktirme hastalığı olan kişiler ise eşyalarıyla duygusal bir bağ kurarlar ve bu yüzden bugüne kadar sahip oldukları her şeyi bir arada bulundurma zorunluluğu duyabilirler.
OKB belirtileri yalnızca ruhsal birtakım zorlukları ve sonuçları beraberinde getirmez. Takıntı hastalığı aynı zamanda fiziksel birtakım sorunları da beraberinde getirir. Kişinin sergilediği takıntılı davranışlar zaman içerisinde farklı fiziksel sorunlara da sebebiyet verebilirler.
Örneğin; kendisine mikrop bulaşacağına yönelik takıntılı düşüncelere sahip birey bunu engellemek için takıntılı biçimde ellerini devamlı şekilde yıkayarak bazı cilt sorunlarına ve hatta ileri boyutlarda deri kanamalarına dahi sebep olabilirler. Aşağıda bazı OKB belirtileri sıralanmıştır:
- Kişilerin yanlış ve hata yapmaktan korkabilmesi durumu
- Kişilerin temizlikle ilgili obsesyonlara sahip olabilmesi. Mikrop, pislik veya kir bulaşabilmesinden korkabilmesi durumu
- Kişilerin temizlik obsesyonları sebebiyle defalarca ellerini yıkayabilmesi durumu
- Kişilerin kıyafetlerine kir bulabilmesi endişesi duyabilmesi sebebiyle sık sık kıyafetlerini değiştirebilme durumu
- Kişilerin doğalın dışında düzen, simetri obsesyonlarının olabilmesi durumu
- Kişilerin başka bireylerin dokunduğu herhangi başka bir nesneye dokunabilememesi durumu
- Kişilerin başka bireylerle el sıkışmaktan kaçınmak istemesi ve bu durumdan dolayı oldukça stresli olabilmesi durumu
- Kişilerin oldukça mükemmeliyetçi bir yapıya sahip olabilmeleri durumu
- Kişilerin başka bireylere kuşku ve şüphe ile yaklaşabilme durumu
- Kişilerin kendi kontrolleri dışında başka kendilerine veya başka kişilere zarar verebilecek lerine dair oldukça fazla endişe duyabilmesi durumu
- Kişilerin eşyalarını sürekli olarak düzenlemesi ve simetrik bir şekilde dizmek istemesi durumu
- Kişilerin bazı kelimeleri belirledikleri sayı kadar tekrar edebilme durumu
- Kişilerin defa defa bazı şeyleri kontrol edebilme isteği durumu
- Kişilerin yedikleri yemekleri belirli sayılarda yemek isteyebilme durumu
- Kişilerin gündelik işlerini yaparken yüksek sesli bir biçimde veya kendi içlerinden tekrar edici bir şekilde sayı sayabilme durumu
- Kişilerin cinsel ya da dini konular konusunda endişe duyabilme durumu
Kişilerin zihinlerinden atamadıkları düşüncelere ya da görüntülerle oldukça fazla meşgul olabilme durumu gibi belirtilerin obsesif kompulsif bozukluk hastalığına sahip bireylerde sıklıkla görülebilen obsesif kompulsif bozukluk (OKB) belirtileri olabileceği ifade edilmektedir.
Tüm bu bilgilere ek olarak, obsesif kompulsif bozukluğa (OKB) sahip bireylerde kaygı bozuklukları ve depresyonun da görülebilme riskinin yüksek olabileceği belirtilmektedir. Ayrıca, obsesif kompulsif bozukluk (OKB) hastalığının belirtileri bireylerin oldukça yüksek stresle bir arada olabildiği durumlarda daha fazla artış gösterebildiği ifade edilmektedir.
Obsesif Kompulsif Bozukluk Neden Olur?
OKB hastalığı ile ilgili yapılan araştırma sonuçlarına göre, obsesif kompulsif bozukluk nedenleri hakkında net bir sonuca ulaşılamamasına karşılık, genetik ve çevresel etmenlerin risk oluşturabileceği ifade edilmektedir. Obsesif kompulsif bozukluk nedenleri tam ve kesin olarak bilinememesine rağmen çevresel, genetik ve psikolojik etmenlerin birbirleriyle ilişkisi sonucunda meydana gelebileceği belirtilmektedir.
Bireylerin yaşadıkları travmalar, olumsuz yaşam olayları, yetiştirilme tarzı, kaygı ve stres obsesif kompulsif bozukluk nedenleri için risk oluşturmaktadır. Ayrıca, kişilerin içlerinde bulundukları çevre ve kültürün de bireylerin obsesyonlarını ve obsesyonlara eşlik eden kompulsiyonlarını şekillendirebildiği söylenilmektedir.
Özetle; bazı etkenlerin obsesif kompulsif bozukluk nedenleri için zemin hazırladığı ancak tam olarak nedenlerin bilinmediğini belirtmek durumundayız. Nedenleri tam olarak bilinmese de OKB tedavisi mümkün olan bir ruhsal bozukluktur.
OKB Tedavisi Mümkün Bir Hastalık Mıdır?
OKB tedavisi gerçekleştirilmediğinde kendi kendine iyiye gidemeyeceği ifade edilmektedir. Bu sebeple OKB tedavisi hastalığın seyri açısından oldukça önemli bir role sahip olmaktadır. Ek olarak, obsesif kompulsif bozukluk (OKB) ile ilgilli yapılan çalışmalara göre tedavi almanın oldukça önemli olabileceği ifade edilmektedir. OKB hastalığı için bulunan tedavi yöntemleri arasında psikoterapinin ve ilaç tedavinin etkili olabileceği belirtilmek ile birlikte kimi bireylerde hem psikoterapinin hem de ilaç tedavisinin bir arada kullanımının oldukça etkili olabileceği ifade edilmektedir.
Ayrıca yapılan araştırmalara göre, obsesif kompulsif bozukluk hastalığının ilaç tedavisi ve psikoterapi yöntemleriyle tedavi edilebilmesinin kişilerin gündelik yaşamlarındaki işlevselliklerinin yüksek oranda artış gösterebildiği belirtilmektedir. OKB belirtileri bulunan bireylerin psikoterapi ve medikal tedavi yöntemleri ile obsesyonlarının (rahatsız edici dürtü veya düşünceler) ve onları takip eden kompulsiyonlarının ( tekrar edilen davranışlar) azalış gösterebildiği ifade edilmektedir. Ek olarak, obsesif kompulsif bozuklukla ilgili yapılan pek çok farklı araştırma sonuçlarına göre, bilişsel davranışçı terapinin OKB tedavisi için en sık tercih edilen ve oldukça yararlı sonuçların elde edildiği bir terapi yöntemi olduğu belirtilmektedir.
Bilişsel davranışçı terapi yönteminde kişilerin içlerinde bulunduğu zor durumla ilgili ve bunlara ek olarak obsesif kompulsif bozukluk hastalığının tam olarak ne olduğu ile ilgili hastalığa sahip kişilere ve o kişilerin yakınlarına detaylı bir şekilde bilgilendirmenin (psikoeğitim) OKB tedavisi için önemli adımlardan biri olduğu ifade edilmektedir. OKB bulunan bireylerin zihinlerine istemsizce gelen rahatsız edici düşünceleri (obsesyon, takıntı) rahatlatabilmek amacıyla bir takım tekrar edici davranışlar (kompulsiyon) gösterebildiği belirtilmektedir.
Bilişsel davranışçı terapi yönteminde ‘’maruz bırakma’’ adı verilen yöntemle kişilerin obsesyonlarını rahatlatabilmek adına yaptıkları kompulsiyonları ( yinelenen davranışlar) tedavi edilmenin amaçlandığı ifade edilmektedir. Tüm bu bilgilere ek olarak, obsesif kompulsif bozukluk (OKB) ile ilgili yapılan çalışmaların sonuçlarına göre, medikal obsesif kompulsif bozukluk tedavisi için yöntemlerin bireylerin yoğun kaygı ve endişelerinin azaltılabilmesi adına gerekli görülen zamanlarda kullanılabileceği belirtilmektedir.
Mentalium Tedavi Programı
OKB tedavisi için psikoterapinin oldukça önemli bir yere sahip olduğu ifade edilmektedir. OKB belirtileri bulunan küçük yaş grubu çocuklarda ‘’Oyun Terapisi’’ yönteminin oldukça etkili bir terapi yöntemi olabileceği belirtilmektedir. Ek olarak, Bilişsel Davranışçı Terapi yöntemi obsesif kompulsif bozukluğun tedavisinde kullanılan oldukça etkili bir tedavi yöntemi olabileceği ifade edilmektedir. Ayrıca, yetişkinlerin yanı sıra çocukların yaşadığı sıkıntılı durum ve yaşadığı rahatsızlığın aileye, obsesif kompulsif bozukluğa sahip çocuğa ve eğer çocuk okula devam ediyor ise okula detaylı bir şekilde anlatılmasının (psikoeğitim) OKB tedavisi için önemli bir yere sahip olduğu ifade edilmektedir.
Bireyler OKB tedavisi sayesinde onları rahatsız eden durumlarla karşılaştıklarında rahatsız edici yineleyen düşünceler (obsesyonlar) geldiğinde rahatlamak adına yaptığı fakat işe yaramadığı gibi yaşam kalitelerini de bozan bu davranışların (kompülsiyon) önlenmesi ve gündelik yaşamlarını işlevsel hale getirilmesinin hedeflendiği belirtilmektedir. Uzman klinik psikolog eşliğinde maruz bırakma adı verilen yöntemle bireylerde kompulsiyon davranışlarının önlenmeye çalışıldı ifade edilmektedir. Son olarak yapılan araştırmalara göre, obsesif kompulsif bozukluk (OKB) hastalığının göz ardı edilecek ve tedavisinin ertelenebilecek bir rahatsızlık olmadığı belirtilmektedir. Tüm bu bilgiler ışığında zaman kaybedilmeden destek alınmasının oldukça önemli olabileceği ifade edilmektedir.